مطالعات ساختاری بر روی ملات های هیدرولیکی بندامیر فارس از ذیذگاه آرکئومتری

چکیده در این پایان نامه ملات مورد استفاده در محوطه ی تاریخی بند امیر فارس از دیدگاه مطالعات ساختاری، شیمیایی و حفاظتی مورد بررسی قرار گرفته است. محوطه ی تاریخی بند امیر و آثار موجود در آن متعلق به سال 365 هجری قمری و بانی احداث این بند، عضدالدوله دیلمی است. جهت شناسایی دقیق نوع ملات، مواد اضافه شده و شیوه ساخت و همچنین شناسایی آسیب های وارده به ملات و دلایل آنها، بر روی چند نمونه متعلق به نقاط مختلف بند، آزمایش هایی صورت گرفت. این آزمایش ها شامل آنالیز کمیxrf جهت شناسایی عناصر موجود در ساختار ملات، آنالیز کیفی xrd جهت شناسایی فازهای تشکیل دهنده احتمالی و فازهای حاصل از تغییر ماهیت ملات در طول زمان، و نیز بررسی با استفاده از پتروگرافی و میکروسکوپ الکترونی (sem) جهت شناخت خصوصیات بلوری و ریزساختار نمونه ها بود. با توجه به نتایج بررسی های آزمایشگاهی می توان بیان کرد که ماده ی اصلی تشکیل دهنده ملات در بند امیر آهک بوده و گیرایش آن از نوع هیدرولیکی است و سیلیس به عنوان پرکننده در این ترکیب مورد استفاده قرار گرفته که ناشی از وجود خاک، سنگ آهک های سیلیس دار ( منشأ آهک) و خرده سنگ های حاوی کانی های سیلیس دار است. بنابراین میزان بالای کلسیت نشانگر درصد بالای آهک در نمونه ها و حضور ترکیبات سیلیکات کلسیم نشانگر گیرش مناسب ترکیبات موجود در بافت ملات ها است. آسیب های مشاهده شده بروی این نمونه ملات های تاریخی، آسیب هایی کلی و اجتناب ناپذیر هستند که در طول زمان به میزان کم رخ داده اند و ملات مورد بررسی در شرایط نسبتاً مناسبی قرار داشته و ساختار کلسیتی خود را تا حد زیادی حفظ کرده است. ایستایی و استحکام کلی این بند تاریخی تا به امروز می تواند معلول همین ویژگی های ملات مورد بررسی باشد. در پایان پیشنهاداتی جهت حفاظت و مرمت بخش های آسیب دیده ی ملات بند تاریخی امیر ارائه شده است. واژگان کلیدی: فارس، بند امیر، آهک، ملات هیدرولیک، حفاظت و مرمت.